RAJA BERPELEMBAGAAN

dari ChangkatNingkeBTP

PENGENALAN

* Raja Berperlembagaan bermaksudd sistem beraja mengikut peraturan perlembagaan iaitu perlembagaan Malaysia. Dalam sistem Raja Berperlembagaan kita ada dua institusi iaitu Yang di-Pertuan Agong dan Majlis Raja-Raja.

* Sistem beraja pula memang sedia ada sejak sebelum kuasa-kuasa Eropah melanggar Tanah Melayu

* Yang di-Pertuan Agong sebagai ketua negara dipilih secara bergilir daripada sembilan raja negeri-negeri yang ada.

Latar Belakang Sejarah

* Semenjak beratus-ratus tahun dahulu, negeri-negeri Tanah Melayu mempunyai sejarah kesultanannya yang pelbagai rupa.

* Sultan merupakan puncak kuasa dalam semua hal ekonomi,politik dan sosial.

* Sebelum merdeka, penjajah terakhir di Tanah Melayu iaitu Inggeris telah mengeksploitasi sumber-sumber ekonomi secara meluas.

* Ekoran tidakan orang-orang Melayu menentang Kesatuan Malaya, kaum-kaum utama di Tanah Melayu mula mengambil peranan dalam politik.

* Di saat Tanah Melayu merdeka dari segi struktur negeri dan struktur penduduk, terdapat tiga ciri utama yang perlu diberi perhatian iaitu:
i. ada sembilan buah negeri
ii. ada sistem beraja dimana raja/sultan
iii. ada sekurang-kurangnya tiga kaum utama yang sudah biasa dengan aktiviti politik.

* Dari tiga situasi ini, dengan begitu wajar telah diputuskan tiga alat pemerintahan dan pentadbiran. Ketiga-tiga sistem itu adalah:

1. Raja Berperlembagaan
2. Demokrasi berparlimen, dan
3. Federalisme atau Persekutuan

* Ketiga-tiga sistem ini dapat memberi perhatian dan kepuasan kepada semua pihak; kedudukan sultan dan raja,autonomi dan peranan kerajaan-kerajaan negeri dan kepentingan rakyat perbagai kaum yang masing-masing mahu menentukan untung nasib kelompok masing-masing.

* Sistem Raja Berperlembagaan ini merupakan tuggak terpenting dalam keseluruhan susunan pemerintahan dan pentadbiran negara kita ini.



Keseimbangan dalam Sistem

* Keseimbangan dalam sistem Raja Berperlembagaan merujuk kepada peraturan-peraturan kedudukan dan tanggungjawab penduduk Malaysia seperti yang jelas dituntut oleh Perlembagaan Malaysia.

* Yang di-Pertuan Agong sebagai Ketua Utama Negara mempunyai kedudukan teristimewa. Baginda mengatasi semua orang dalam Malaysia dan mempunyai imuniti dalam hal-hal rasmi dan tidak boleh didakwa dalam mahkamah melainkan dalam mahkamah khas raja-raja.

* Pada pihak rakyat pula, setiap individu dalam Malaysia mendapat pelbagai had dari segi perlindungan undang-undang dan kedudukan sebagai warganegara yang layak mendapat banyak kemudahan.

* Ini boleh dijamin melalui pengisian tanggungjawab untuk mematuhi undang-undang dan membantu menguatkuasakan undang-undang.

Pemilihan Yang di-Pertuan Agong

* Jawatan Yang di-Pertuan Agong diisi secara pilihan seperti yang ditetapkan dalam Perlembagaan Malaysia.

i. Hanya raja-raja sahaja yang boleh dipilih.
ii. Raja-raja sahaja yang boleh mengundi
iii. Pemilihan dibuat berdasarkan giliran.

* Institusi Yang di-Pertuan Agong adalah jawatan yang memberi martabat dan kedudukan di samping
tanggungjawab yang besar, diamalkan hanya semenjak merdeka.Justeru itu, maka sangat adil ia digilir-gilirkan supaya setiap negeri mengalami keistimewaan dan juga beban jawatan itu.

* Peraturan Perlembagaan boleh mempercepatkan perubahan giliran.
i) seseorang Raja/Sultan mangkat semasa dalam jawatan sebagai Yang di-Pertuan Agong.
ii) seseorang Sultan/Raja yang giliran negerinya tiba dan baginda didapati laya, menolak jawatan Yang di-Pertuan Agong
iii) seseorang Sultan/Raja, tatkala giliran negerinya tiba, didapti tidak layak oleh Majlis Raja-Raja.


Yang di-Pertuan Agong Ketua Tiga Badan

* Sebagai Ketua Utama Negara, Yang di-Pertuan Agong mengetuai tiga badan atau bahagian kerajaan:
Badan Perundangan (Legislatif)
Badan Pemerintahan (Eksekutif)
Badan Kehakiman (Judisiari)

* Baginda mempunyai peranan penting dalam proses undang-undang.

* Sebagai ketua Badan Pemerintahan, Yang di-Pertuan Agong melantik Perdana Menteri dan menteri-menteri lain, serta hakim, duta-duta Malaysia dan seumpamanya.

* Sebagai sumber keadilan, baginda mempunyai kuasa mengampun bagi kesalahan yang dibicarakan dalam Mahkamah Tentera (Yang di-Pertuan Agong adalah Pemerintah Tertinggi Angkatan Bersenjata), kesalahan-kesalahan sivil yang telah dilakukan dalam wilayah persekutuan.

* Yang di-Peruan Agong mewakilkan tugasnya kepada orang atau suruhanjaya yang dilantik oleh Baginda. Jadi, pada praktisnya Yang di-Pertuan Agong hanya menjadi payung dan paksi bagi menjamin keobjektifan dan keneutralan perjalanan sistem pemerintahan.

* Yang di-Pertuan Agong tidak mempunyai kuasa mutlak. Prinsip 'bertindak atas nasihat' (Perdana Menteri atau Jemaah Menteri) yang jelas termaktub dalam Perlembagaan menjamin hak Yang di-Pertuan Agong untuk mendapatkan segala maklumat yang baginda mahu.


Kuasa Budi Bicara Yang di-Pertuan Agong

Peruntukan Perlembagaan: Perkara 40-(20), menyatakan bahawa Yang di-Pertuan Agong mempunyai kuasa budi bicara dalam :
* melantik Perdana Menteri
* menangguhkan pembubaran Parlimen yang diminta oleh Perdana Menteri,
* meminta supaya diadakan Mesyuarat Majlis Raja-Raja

Majlis Raja-Raja

* Majlis Raja-Raja merupakan badan rasmi yang paling luhur atau tinggi martabatnya di negara ini. Ia dianggotai oleh semua sembilan Sultan/Raja dan empat Gabenor atau Yang di-Pertua Negeri.


Persidangan Majlis Raja-Raja

* Majlis Raja-Raja bersidang sebanyak tiga atau empat kali setahun. Setiap persidangan berlangsung selama tiga hari.

* Persidangan Majlis dipengerusikan oleh Raja yang terkanan mengikut senioritinya.
Setiausahanya persidangan ialah Penyimpan Mohor Besar Raja-Raja.

Persidangan Majlis sebagai Platform

* Satu daripada fungsi Majlis Raja-Raja ialah memberi kesempatan untuk menemukan wakil Kerajaan Pusat (Perdana Menteri) dengan wakil-wakil Kerajaan Negeri(Ketua Menteri/Menteri Besar) di hadapan raja-raja.

* Bagi Perdana Menteri, forum diraja ini memberi peluang kepada beliau untuk menerangkan dasar-dasar kerajaan dan seterusnya mendapatkan pandangan serta sokongan Majlis.

* Dengan penuh tertib tetapi mesra, pemimpin-pemimpin negeri bersama Perdana Menteri berbincang dengan raja-raja dan Tuan-Tuan Yang Terutama mengenai hal ehwal rakyat dan negara.

* Majlis Raja-Raja juga, mengikut perlembagaan, dikehendaki mengesahkan undang-undang yang telah diluluskan oleh Parlimen.

* Tugas-tugas lain Majlis Raja-Raja adalah seperti yang ternyata dalam Perkara 32 Perlembagaan

* Mengenai pemilihan Yang di-Pertuan Agong dan Timbalan Yang di-Pertuan Agong, hanya raja-raja sahaja yang boleh mengambil bahagian.


Kuasa Budi Bicara Majlis

* Perlembagaan Persekutuan memberi kuasa budi bicara kepada Majlis Raja-raja berhubung dengan perkara-perkara tertentu.


Imuniti Raja

* Kekebalan sultan secara menyeluruh di bawah Perkara 181(2) Perlembagaan didapati terlalu umum dan boleh melemahkan institusi raja di samping mencemar nama baik Majlis Raja-raja.

* Justeru itu, kerajaan atas kehendak rakyat sendiri telah bersetuju supaya Perkara 181(2) dan perkara-perkara lain yang bersangkutan dalam Perlembagaan Malaysia dipinda atau ditiadakan.

* Langkah pindaan Perlembagaan itu ialah untuk mengukuhkan sistem raja berperlembagaan dan demokrasi berparlimen.


KESIMPULAN

* Sistem raja berperlembagaan merupakan satu daripada tunggak autoriti dalam pemerintahan Malaysia, dan telah wujud semenjak Tanah Melayu merdeka. Sistem ini terdiri daripada dua institusi, iaitu Majlis Raja-raja dan institusi Yang di-Pertuan Agong.

* Sistem raja berperlembagaan menjelaskan keseimbangan hak dan tanggungjawab antara raja dan rakyat yang dinaungi,demi kemantapan dan kemakmuran masyarakat sendiri.

* Sistem raja berperlembagaan menjamin kedaulatan negara sewajarnya menerima tumpuan taat setia rakyat yang terpelihara dalam lingkungan undang-undang yang didaulatkan oleh proses sistem raja berperlembagaan itu sendiri.